‘Inspirerend hoe hij zich helemaal inleeft in zijn patiënten!’

Bijzonder gastcollege van hoogleraar Erik Scherder voor studenten Graafschap College

Donderdagochtend 11 april kreeg een groep studenten van het Graafschap College een zeer bijzonder gastcollege. In een volle kapel op locatie Groenlo nam niemand minder dan de bekende hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder de aankomend verplegenden en verzorgenden mee op een interessante reis door het brein: ”Ik heb veel respect voor de mensen in de verpleging en de zorg,” begint Erik Scherder zijn verhaal. “Goed dat jullie je willen verdiepen in de werking van de hersenen en erg leuk dat ik wat kennis mag bijdragen.”

Wel bewegen, geen alcohol

Met zijn bekende enthousiasme legt Erik Scherder vervolgens uit hoe beschadigingen in de hersenen kunnen ontstaan, door ziekten, ongelukken maar ook door gedrag. Aan de hand van hersenscans laat hij zien wat de ongunstige effecten van bijvoorbeeld gebrek aan beweging zijn op ziektes als dementie of depressie: “Even tussendoor, halen jullie zelf wel de beweegnorm, 30 minuten onafgebroken gematigde inspanning per dag?” Slechts een enkele vinger gaat omhoog. “Misschien iets om over na te denken,” knipoogt hij, wijzend op een scan. Als even later het effect van alcohol op de hersenen aan bod komt, heeft hij ook een duidelijke boodschap: “Niet doen, zeker niet als je jong bent. Het heeft direct invloed op je hersenen die op jullie leeftijd nog volop in ontwikkeling zijn. Ja, nu ben je niet zo blij meer dat ik hier gekomen ben, he?,” voegt hij lachend toe.

Impulsbeheersing bij dementie

De hoogleraar vertelt dat door uitgebreid onderzoek steeds meer inzicht komt in het ontstaan en de behandeling van hersenziekten: “In jullie vakgebied ga je waarschijnlijk dagelijks om met mensen met deze aandoeningen. Als je begrijpt wat er in de hersenen gebeurt, snap je ook beter waarom iemand met dementie soms snel boos of agressief reageert.” Hij laat een hersenscan zien met duidelijk aangetaste verbindingen naar de prefrontale cortex, het gebied voorin de hersenen dat onder andere de impulsbeheersing en angstgevoelens reguleert. ”Het is niet gek dat je met deze beschadigingen je emoties niet meer goed in de hand hebt of ineens heel bang kunt worden. Hier kunnen deze mensen jullie hulp zo goed gebruiken, jullie zijn als het ware hun ‘prefrontale cortex’ door bijvoorbeeld gerust te stellen en een duidelijke structuur aan te bieden.”

Zelfs kleine stapjes maken verschil

Hoewel genezen voor veel van deze aandoeningen nog niet mogelijk is, geeft Erik Scherder aan dat je als zorgverlener zeker een positieve bijdrage kunt leveren aan de kwaliteit van leven van de cliënt: “Weet namelijk dat je een verschil kunt maken, gewoon al door iemand te stimuleren om te bewegen, nieuwe dingen te doen en actief te blijven. Al lijken het, letterlijk en figuurlijk, misschien maar kleine stapjes, je helpt er de hersenen, en daarmee de patiënt, ongelofelijk mee.”

Uitdaging in het onderwijs

Erik Scherder maakt, hoe druk bezet hij ook is, graag tijd vrij voor dit soort contacten met het onderwijs: “Het is mooi om te zien hoe studenten zich maximaal inzetten voor dit vak. In dit geval mbo’ers die graag willen leren en veel capaciteiten hebben. Zij gaan de werkvloer op, hebben dagelijks contact met mensen die deze hulp hard nodig hebben. Daar moeten we ons als samenleving maximaal voor inzetten, door het bieden van genoeg uitdaging in de opleidingen en ervoor te zorgen dat kennis zo optimaal mogelijk wordt overgedragen. Het is, ook voor mij, fijn om die kennis te delen, dat zie je ook nu weer.”

Niet snel vergeten

Derdejaarsstudentes Shannon, Jennifer en Ageeth zijn na afloop onder de indruk van het verhaal van de hoogleraar: “We kenden hem natuurlijk al van zijn optredens op televisie, hoe mooi is het om hem nu hier op school te mogen ontmoeten. Het is een prachtige aanvulling op onze lessen. Erik Scherder kan in korte tijd geweldig veel vertellen, op een manier waardoor je het niet snel meer zal vergeten. Je snapt nu hoe het kan dat een cliënt soms uit het niets een paniekaanval krijgt. Dat helpt ons op de stage en in ons toekomstige werk.” Wat de studentes echter nog het meest pakt, is zijn persoonlijke interesse in zijn patiënten: “Bijzonder om zijn verhalen te horen en om te zien hoe hij zich helemaal inleeft in wat er in zijn patiënten omgaat. Echt inspirerend!”